Dieta lekkostrawna
24 czerwca, 2023
Jak pobudzić metabolizm
27 lipca, 2023Dieta trzustkowa
O chorobach trzustki na co dzień nie słyszy się za wiele. Wydawałoby się, że nie jest to częsta przypadłość, która dotyka Polaków, jednak realia są nieco inne. Choroby trzustki nie powinny być jednak tematem tabu. Nie lekceważmy ani stanu przewlekłego zapalenia trzustki, ani tym bardziej ostrego zapalenia trzustki. Warto zdawać sobie sprawę, że trzustka pełni kluczową rolę w procesie trawienia i regulacji poziomu cukru we krwi. Dlatego tak istotne jest zadbanie o jej zdrowie. Jednym z kluczowych elementów w dbaniu o trzustkę jest odpowiednia dieta. W tym wpisie omówimy, czym charakteryzuje się dieta trzustkowa i jakie korzyści przynosi dla naszego organizmu.
Leczenie chorób trzustki
Dieta trzustkowa to plan żywieniowy skoncentrowany na wsparciu i odciążeniu pracy trzustki. Odpowiednio dobrana dieta pomaga w leczeniu chorób trzustki, wspiera regenerację tego organu w przypadku przewlekłego zapalenia trzustki oraz minimalizuje ryzyko wystąpienia poważniejszych schorzeń trzustki, takich jak cukrzyca typu 2.Dieta trzustkowa – ogólne zasady
1.Lepsze trawienie: Odpowiednio zbilansowana dieta trzustkowa wspomaga pracę trzustki, co pozytywnie wpływa na procesy trawienne. Osoby z problemami z trawieniem i wzdęciami mogą zauważyć poprawę swojego samopoczucia.2. Zmniejszenie ryzyka cukrzycy: Dieta trzustkowa pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi, co może obniżyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
3. Odciążenie trzustki: Dbanie o to, co jemy, pozwala na zmniejszenie obciążenia trzustki, co jest kluczowe w przypadku stanów zapalnych tego organu.
4. Wspomaganie regeneracji: Osoby, które już zmagały się z przewlekłym zapaleniem trzustki, mogą poprawić jej stan, dzięki odpowiednio skomponowanej diecie, która stwarza odpowiednie warunki do regeneracji. Wiele z naszych typów diet pudełkowych możemy polecić jako odpowiednie propozycje - adekwatne przy diecie trzustkowej. Diety Low IG, Slim Fit czy Wege opierają się o produkty zalecane przy diecie trzustkowej.
Ostre zapalenie trzustki - przyczyny ostrego zapalenia trzustki
Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest nagłym stanem zapalnym trzustki. W przypadku ostrego zapalenia trzustki natychmiast powinniśmy poddać się interwencji medycznej. Przy ostrym zapaleniu trzustki dochodzi do zaburzenia w produkcji enzymów wewnątrz trzustki. Rozpoczyna się niejako samoistne jej trawienie, co prowadzi do nieodwracalnych zniszczeń. Najczęstszymi przyczynami ostrego zapalenia trzustki są kamica żółciowa (kamienie w drogach żółciowych), nadmierne spożycie alkoholu oraz hipertrójglicerydemię (zawyżony poziom trójglicerydów we krwi). Ostre zapalenie trzustki spowodowane jest wieloma czynnikami - środowiskowymi, genetycznymi i tymi związanym z metabolizmem. Przy zapaleniu trzustki intensywność przebiegu zależy także od otyłości i palenia papierosów. Urazy jamy brzusznej, zakażenia pasożytnicze dróg żółciowych, to kolejne z powodów kiedy możliwe jest martwienie się chorobami zapalnymi trzustki.
Co można, a czego nie wolno jeść przy ostrym zapaleniu trzustki?
Dieta przy ostrym zapaleniu trzustki jest kluczowym elementem w procesie leczenia i powinna być dokładnie przestrzegana, aby zminimalizować obciążenie trzustki i wspomóc jej regenerację. W czasie ostrego zapalenia zalecana jest tzw. dieta „nil per os” (NPO), co oznacza, że pacjentowi nie podaje się pokarmów doustnie przez pewien czas. Później, gdy stan pacjenta się poprawi, wprowadza się stopniowo dietę, która jest łatwa do strawienia i nie obciąża trzustki.Faza wprowadzania płynnej diety:
Po ustąpieniu aktywnego stanu zapalnego, można rozpocząć powolne wprowadzanie płynnej diety. Ta dieta powinna składać się głównie z klarownych bulionów, rosołów, herbaty i wody. Warto unikać soków owocowych, które mogą zawierać zbyt dużo cukru.
Faza wprowadzania miękkiej diety:
- Kiedy pacjent dobrze toleruje płynną dietę, można stopniowo wprowadzać łatwostrawne pokarmy w postaci miękkiej diety. W tej fazie zaleca się spożywanie np.:
- Chudego mięsa, gotowanego lub pieczonego (np. kurczak, indyk).
- Ryb, gotowanych lub pieczonych.
- Puree ziemniaczanego.
- Kasz, takich jak kasza jaglana czy ryż.
- Gotowanych warzyw, np. marchewki, cukinii.
Dieta powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, dlatego też ważne jest, aby konsultować się z lekarzem lub dietetykiem w celu opracowania odpowiedniego planu żywieniowego, który będzie najlepiej dopasowany do konkretnego przypadku ostrego zapalenia tego narządu. Wprowadzenie odpowiedniego żywienia uchroni nas od przykrych dolegliwości od strony układu pokarmowego.
Przewlekłe zapalenie trzustki - Dieta przy przewlekłym zapaleniu trzustki
Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) również jest możliwe. Nawracającym zapaleniem trzustki najczęściej jest sytuacja, gdy w przypadku ostrego zapalenia trzustki nie zareagowaliśmy odpowiednio szybko i nie poddaliśmy się odpowiedniemu leczeniu. Kolejną z konsekwencji, kiedy mówimy o przewlekłym zapaleniu trzustki są wrzody żołądka lub niedrożności przewodu trzustkowego, przez co dochodzi do utrudnionego odpływu soku trzustkowego i żółci.Objawy przewlekłego zapalenia trzustki:
- nawracające, promieniujące bóle w lewym podżebrzu (najczęściej pojawiają się kilkadziesiąt minut po spożyciu posiłku bogatego w tłuszcz;
- utrata masy ciała;
- brak łaknienia;
- wzdęcia;
- nudności;
- tłuszczowe stolce o brzydkim zapachu.
Ogólne zalecenia przy diecie trzustkowej, przy przewlekłym zapaleniu trzustki:
1. Niskotłuszczowe produkty: Ogranicz spożycie tłustych potraw i skup się na niskotłuszczowych źródłach białka, takich jak chude mięso, drób, ryby oraz niskotłuszczowe produkty mleczne.2. Unikaj alkoholu: Alkohol jest jednym z głównych czynników prowokujących przewlekłe zapalenie trzustki, dlatego najlepiej całkowicie zrezygnować z jego spożywania.
3. Unikaj pikantnych i ostro przyprawionych potraw: Silne przyprawy mogą podrażniać trzustkę i zaostrzać objawy.
4. Niewskazane warzywa: warzywa kapustne, cebula, czosnek, por, suche nasiona roślin strączkowych, ogórek, rzodkiewka, kalafior, fasolka szparagowa, groszek zielony, warzywa marynowane i solone
5. Zwiększ spożycie błonnika: Jedz więcej pokarmów bogatych w błonnik, takich jak owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe i rośliny strączkowe. Błonnik może pomóc w regulacji trawienia i łagodzeniu objawów zapalenia trzustki.
6. Unikaj cukrów prostych: Ogranicz spożycie cukrów prostych, takich jak słodycze, napoje słodzone, słodkie desery itp. Zwracaj uwagę na etykiety żywności, aby unikać ukrytego cukru.
7. Małe i częste posiłki: Jedz kilka mniejszych posiłków w ciągu dnia zamiast trzech dużych. To zmniejsza obciążenie trzustki i ułatwia trawienie.
8. Spożywaj łatwostrawne produkty o niskiej zawartości tłuszczu: Zjedz więcej łatwostrawnych pokarmów, takich jak gotowane warzywa, puree, płatki owsiane, kasza jaglana itp.
9. Unikaj produktów wędzonych i konserwowanych: Te potrawy mogą zawierać duże ilości tłuszczu, soli i dodatków chemicznych, które mogą obciążać trzustkę.
10. Spożywaj więcej płynów: Pij odpowiednią ilość wody i unikaj napojów gazowanych oraz napojów słodzonych.
11. Unikaj nabiału o wysokiej zawartości tłuszczu : Tłuste mleko i śmietana, sery topione i pleśniowe, mleko w proszku, serki typu fromage i tym samym wprowadź dietę niskotłuszczową.
12. Indywidualne dostosowanie diety: Każdy pacjent z przewlekłym zapaleniem trzustki może tolerować różne pokarmy inaczej. Dlatego ważne jest, aby każda dieta była dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Warto skonsultować się z dietetykiem, aby opracować spersonalizowany plan żywieniowy, jeżeli Twoja choroba trzustki jest na zaawansowanym stadium. Jeżeli chcesz jednak o siebie po prostu zadbać za wczasu - skonsultuj się z dietetykiem Fitnezji.
Dieta trzustkowa – produkty zalecane na diecie trzustkowej
Dieta trzustkowa ma za zadanie odciążyć chory narząd, obniżyć dolegliwości bólowe i wspierać odpowiednie funkcjonowanie układu pokarmowego. Oto lista produktów, które są zwykle zalecane do spożycia w diecie trzustkowej, a także jako żywienie zdrowego człowieka :- Chude źródła białka: Chude mięso (np. kurczak, indyk), chude ryby i chude produkty mleczne (np. chude mleko, jogurt naturalny bez dodatku cukru).
- Łatwostrawne warzywa: Gotowane warzywa, takie jak marchew, ziemniaki, cukinia, buraki czy dynia.
- Puree ziemniaczane: Delikatne i łatwostrawne puree ziemniaczane.
- Jajka: Jajka gotowane na miękko lub w formie omletu z minimalną ilością tłuszczu.
- Chude kasze i płatki: Kasza jaglana, ryż brązowy, płatki owsiane.
- Łatwostrawne owoce: Banany, jabłka bez skórki, gruszki.
- Chude produkty mleczne: Chude mleko, jogurt naturalny, twaróg o niskiej zawartości tłuszczu.
- Chleb pełnoziarnisty: Chleb pełnoziarnisty o niskiej zawartości soli.
- Kremy warzywne: Delikatne i dobrze ugotowane kremy warzywne bez dodatku tłuszczu.
- Kasze manna i gryczana: Łatwostrawne kasze, które nie obciążają trzustki.
- Oleje roślinne w małych ilościach: Niewielka ilość oleju roślinnego (np. oliwa z oliwek) do przygotowywania posiłków.
- Napoje bez cukru: Woda, herbata zielona, niesłodzone herbaty ziołowe.
Dieta trzustkowa – przykładowe przepisy
Oto kilka prostych i łatwostrawnych przepisów na dania, które są odpowiednie w diecie trzustkowej:
1. Krem z marchewki:
Składniki:
- 4 duże marchewki, obrane i pokrojone na kawałki
- 1 mała cebula, pokrojona
- 2 ziemniaki, obrane i pokrojone na kawałki
- 2 szklanki bulionu warzywnego (lub wody)
- 1/2 łyżeczki soli
- 1/4 łyżeczki pieprzu
- 1/4 łyżeczki kurkumy (opcjonalnie, dla dodatkowej korzyści zdrowotnej)
- 1/2 szklanki chudego mleka (opcjonalnie)
Instrukcje: W garnku podsmaż cebulę na minimalnej ilości oleju. Dodaj marchewki i ziemniaki, a następnie zalej bulionem warzywnym. Gotuj na małym ogniu, aż warzywa będą miękkie. Zmiksuj zupę na gładki krem. W razie potrzeby dodaj mleko, aby uzyskać bardziej kremową konsystencję.
Składniki:
- 4 duże marchewki, obrane i pokrojone na kawałki
- 1 mała cebula, pokrojona
- 2 ziemniaki, obrane i pokrojone na kawałki
- 2 szklanki bulionu warzywnego (lub wody)
- 1/2 łyżeczki soli
- 1/4 łyżeczki pieprzu
- 1/4 łyżeczki kurkumy (opcjonalnie, dla dodatkowej korzyści zdrowotnej)
- 1/2 szklanki chudego mleka (opcjonalnie)
Instrukcje: W garnku podsmaż cebulę na minimalnej ilości oleju. Dodaj marchewki i ziemniaki, a następnie zalej bulionem warzywnym. Gotuj na małym ogniu, aż warzywa będą miękkie. Zmiksuj zupę na gładki krem. W razie potrzeby dodaj mleko, aby uzyskać bardziej kremową konsystencję.
2. Filet z kurczaka na parze z warzywami:
Składniki:
- 2 filety z kurczaka
- Sól i pieprz do smaku
- Szczypta oregano i bazylii
- 1/2 cebuli, pokrojonej w plastry
- 1 marchewka, pokrojona w cienkie paseczki
- 1 zielona cukinia, pokrojona w plastry
Instrukcje:
Przypraw filety z kurczaka solą, pieprzem, oregano i bazylią. Na dnie garnczka ułóż cebulę, marchewkę i cukinię. Umieść filety na wierzchu. Dodaj odrobinę wody do garnka, aby utworzyć parę, przykryj garnek i gotuj na małym ogniu przez około 15-20 minut, aż kurczak będzie gotowy i warzywa będą miękkie.
3. Puree ziemniaczane z gotowanymi marchewkami:
Składniki:
- 4 ziemniaki, obrane i ugotowane
- 2 duże marchewki, obrane i ugotowane
- 1/4 szklanki chudego mleka
- 1 łyżka masła niskotłuszczowego (opcjonalnie)
- Sól i pieprz do smaku
Instrukcje:
Rozgnieć ugotowane ziemniaki i marchewki. Dodaj chude mleko i masło (jeśli używasz) do uzyskania konsystencji puree. Dopraw solą i pieprzem do smaku.
4. Sałatka z ryby i awokado:
Składniki:
- Filet z pieczonej lub gotowanej ryby (np. łosoś, pstrąg), pokrojony w kawałki
- 1 awokado, pokrojone w kostkę
- Kilka liści sałaty
- Kilka pomidorków koktajlowych, przekrojonych na pół
- Sos winegret (olej z oliwek, ocet jabłkowy, sól i pieprz)
Instrukcje:
Wymieszaj rybę, awokado, sałatę i pomidorki koktajlowe w misce. Skrop sałatkę sosem winegret, z niewielkim dodatkiem tłuszczu.
- 2 filety z kurczaka
- Sól i pieprz do smaku
- Szczypta oregano i bazylii
- 1/2 cebuli, pokrojonej w plastry
- 1 marchewka, pokrojona w cienkie paseczki
- 1 zielona cukinia, pokrojona w plastry
Instrukcje:
Przypraw filety z kurczaka solą, pieprzem, oregano i bazylią. Na dnie garnczka ułóż cebulę, marchewkę i cukinię. Umieść filety na wierzchu. Dodaj odrobinę wody do garnka, aby utworzyć parę, przykryj garnek i gotuj na małym ogniu przez około 15-20 minut, aż kurczak będzie gotowy i warzywa będą miękkie.
3. Puree ziemniaczane z gotowanymi marchewkami:
Składniki:
- 4 ziemniaki, obrane i ugotowane
- 2 duże marchewki, obrane i ugotowane
- 1/4 szklanki chudego mleka
- 1 łyżka masła niskotłuszczowego (opcjonalnie)
- Sól i pieprz do smaku
Instrukcje:
Rozgnieć ugotowane ziemniaki i marchewki. Dodaj chude mleko i masło (jeśli używasz) do uzyskania konsystencji puree. Dopraw solą i pieprzem do smaku.
4. Sałatka z ryby i awokado:
Składniki:
- Filet z pieczonej lub gotowanej ryby (np. łosoś, pstrąg), pokrojony w kawałki
- 1 awokado, pokrojone w kostkę
- Kilka liści sałaty
- Kilka pomidorków koktajlowych, przekrojonych na pół
- Sos winegret (olej z oliwek, ocet jabłkowy, sól i pieprz)
Instrukcje:
Wymieszaj rybę, awokado, sałatę i pomidorki koktajlowe w misce. Skrop sałatkę sosem winegret, z niewielkim dodatkiem tłuszczu.
Dieta trzustkowa nie musi być wielkim wyzwaniem! Warzywa i owoce nie muszą być jedynymi dozwolonymi produktami. Niezależnie od tego czy zmagamy się z chorobami trzustki, niewydolności nerek czy zależy nam spadku masy ciała - wszelkie powyższe wskazówki składają się na dietę pełnowartościową, która będzie korzystna dla zdrowego i chorego człowieka.
